“ЭМЭЭ” ӨГҮҮЛЛЭГ

ЖОГНООГИЙН БЯМБАСАЙХАН

Зуны аагим халуун өдөр эмгэн ач охиноо үүрээд арай гэж хөлөө чирэн майжигнасаар гэртээ ирлээ. Тэрээр орон дээр охиноо суулгаад: -Ёох, нуруу өвдчихлөө. Чамайг би удахгүй даахаа болих нь дээ гэв. Тэгээд тороо ухан дэлгүүрээс авсан жаахан мах, сүү гаргаж ирэн хөргөгчид хийв. -Эмээ, миний авсан чихрийг өг л дөө гэж охин хэлэхэд эмгэн өврөө уудлан гял цал ууттай үрлэн чихэр гарган охинд өгөөд: -Дандаа ийм хачин хог авч байх юм гэж уурсав. -Энэ чинь хог биш ээ. Ёстой гоё амттай гэж охин өгүүлээд хэдийг атгандаа асгаад: -Май, идээд үз гээд эмээ өөд сарвайлаа. Эмгэн чихрийг авч амандаа хийн бувар бувар зажлав. -Эмээ наад чихрийг чинь нэг нэгээр нь хүлхэж иддэг юм аа. Улааныг нь хүлхвэл хэл чинь улаан өнгөтэй болно гэж охин амаа даран шоолон хөхрөв. -Эмэгтэй юм гэсэндээ аальгүйтэж байгааг нь. Амаа дарж инээгээд. Хэнээсээ сураа вэ, дамшиг чинь гэж эмгэн аашилснаа: -Амт нь ч зүгээр, үнэ ч хямд юм. Цагаан сараар орж ирсэн хүүхдүүдийн гар дээр тавихад болох эд байна гэж бувтналаа. Тэгснээ орон дороос бандгар шилтэй сүүлний тос гаргаж ирээд: -Алив өмдөө тайл. Эмээ нь хөлийг нь тосолъё гэв. Эмгэн сүүлний тосноос хуруугаараа хутган алган дээрээ нялж тараагаад охины хөлөнд түрхэж зөөлөн илэв. Үе үе хөлнөөс нь үрчгэр гараараа шувтран татахад охин: -Өвдөөд байна шүү дээ, эмээ гэж орилов. -Битгий баашлаад бай. Дээр хөл чинь тэнийгээд болоод байсан. Битгий хөлөө атий гэм. -Хааяа тэнийгээд байгаа юм гэж охин зөрүүдлэв. Гэнэт утас хангинахад эмгэн бондгосхийн цочлоо. Утсаа аван дугаарыг нь харах гэж нүдээ дэмий жартайлгаснаа мойног хуруугаараа товчлуур дээр болгоомжтой дараад чихэндээ сайн гэгч нааж: -Байна уу, хэн бэ? гэв. -Сайн уу, ээж ээ? Хүү нь байна аа. -Сайн л байна. За биесүүд сайн, ажил тохьтой юу? -Сайн, сайн. Охиныхоо эмчилгээний зардлыг сая нэг бүтээлээ.

Энд бас эмнэлэгтэй яриад тохирчихлоо. Маргааш би Монгол руу буцна. Эхнэр энд үлдэнэ. Тэгээд хэд хоногоос охиноо аваад Солонгос явна. -Болж дээ. Муу охин минь хөлд орж байвал аштай юу даа.-Маргааш уулзаж байгаад тухтай ярья. Охиныг маань үнсээрэй. Аав нь маргааш ирнэ гэж хэлээрэй. Баяртай, ээж. -Хэлэмз, хэлэмз. Ингэхэд хөөе, наана чинь манай хамар хашааны Дулмаа чавганцын охин ажилладаг гэсэн. Тааралдав уу? Эх нь сураглаад өг гээд ээ. Эмгэн хэсэг чимээгүй чагнаснаа: -Байна уу? Айн, сонсдохгүй байна аа. Чанга ярь гэж ориллоо. -Эмээ, утас чинь тасарчихсан юм биш үү? Ганцаараа яриад гэж охиныг хэлэхэд эмгэн сая утсаа чихэн дээрээсээ аван харснаа авдар дээр тавиад: -Таван үг ч олигтой сольчихгүй дандаа яаруу сандруу ярьж байх юм гэж гоморхов. Тэгээд орон дээр шомбойтол суух охин өөдөө харж: -Аав чинь маргааш ирнэ гэнэ. Чамайг Солонгос руу авч явах юм байх. Тэнд чи ээжтэйгээ уулзаад хөлөө эмчлүүлнэ. Солонгос гэж ямархуу газар орон байдаг юм бол доо? Өглөө явсан улс өдөр нь оччихсон байхыг бодоход их л ойр юм шиг байгаа юм. Хэрэв би очвол ч Дулмаа чавганцын охиныг чирээд ирнэ л дээ гэлээ. Охин хуруугаараа оролдон сууснаа гэмшингүй дуугаар: -Гэхдээ би аав, ээж хоёрынхоо царайг санадаггүй ээ гэж бувтнав. -Саналгүй яадаг юм. Би чамд байнга зургийг нь үзүүлдэг биз дээ? -Тэглээ ч гэсэн ямар хүн байдаг билээ гээд бодохоор юу ч санагдахгүй юм. -Аав, ээж хоёртойгоо уулзаад удахгүй дасчихна, миний охин. Ингэж хэлээд эмгэн дөрвөн жилийн өмнөх тэр өдрийг дурслаа. Хүү нь охиноо тэвэрсээр эхнэрийн хамт ирээд: -Охиноо эмчлүүлэх гэж хашаа байшин, унаа тэргээ бүгдийг нь зарлаа. Юу ч үлдсэнгүй гэж толгой гудайлгав.

Эмгэн аавынхаа энгэрт нойрсох туниа муутай охиныг уруул цорвойлгон эвийлж сууснаа ганц ачаасаа харамлалтай биш гэж сэтгээд: -Болохгүй бол миний тэтгэврийг урьдчилаад авбал авахгүй юу даа гэлээ. -Аваад эмчилгээний зардалд хаана нь ч хүрэхгүй. Бид хоёр Солонгос явж ажил хийдэг юм билүү гэж бодох юм. Охин маань л хэцүү байна гээд санаа алдав. -Надад үлдээчих ээ. Би та нарыг иртэл өсгөөд өгье гэж эмгэн хэлэв. Шөрмөс нь татсанаас хөл нь тэнийхээ больж, булчин нь хатангиршиж борви нь бөгсөндөө наалдсан бяцхан охинтой ингэж л эмгэн үлджээ. -Ишш чааваас. Анх ирчихээд миний муу үлбэгэр мөөмийг бариад унтдагсан. Гэтэл одоо ийм том болчих гэж. Яаж ингэж хүн болсныг аав, ээж хоёр чинь хараагүй нь тоогүй гэж эмгэн харамслаа. Эмгэнтэй хамт байсаар охин хэвлүүхэн яриатай, элдэв ааш авиргүй, ихэд хэрсүү болон өсчээ. Эмгэнтэй том хүн шиг л ярих ажээ. -Аавыг чинь ирэхэд хоёулаа пөөнийчихсөн амьтас сууж байж болохгүй гэж эмгэн өгүүлээд жаазны араар гараа шургуулан оосортой түлхүүр гаргаж ирэн тар няр дуугаргасаар цоожийг мултлан хоймор байх бор авдраа онгойлголоо. Охин авдар өөд өлийн харснаа: -Эмээгийн авдранд гоё юм байдаг, тээ гэв. -Юу л байв гэж. Байсныг нь чи хуурайлчихдаг биз дээ гэж эмгэн ширүүлэх аядсанаа хайрцагтай жигнэмэг гаргаж ирээд охинд “Май, өөр байхгүй шүү” гээд өглөө.Эмгэн авдраа ухаж сууснаа хос ягаан өмд, цамц гаргаж ирээд охин руу аяархан чулуудаад: -Шинэ хувцас өмсөнө өө гэлээ. Охин өмд, цамцыг барилж үзсэнээ: -Та надад хэзээ энэ хувцсыг авсан юм бэ? гэлээ. -Түрүү жил ээ. Зориуд жаахан хэлхгэрдүүг авсан. Одоо бараг таарах биз.

-Миний хөлийг тосолчихсон байгаа шүү дээ. Өмсчихвөл таньтай адилхан үнэртэй болчихно. -Надаас юу үнэртдэг юм? Тос л үнэртэж байгаа биз. -Үгүй ээ, боорцог үнэртдэг. Охиныг хувцсаа өмсөж байх зуур эмгэн сүүлийн хориод жил гоёж буй ягаан үйтэн дээлээ гаргаж ирэн сэгсрээд буцаан эвхэн орны толгой дээр тавьлаа. Үүнийг харсан охин хөөрч: -Хоёулаа адилхан ягаан хувцастай гээд хөхөрлөө. -Хүү минь аальгүй ихэдвэл хамаргүй гэдэг юм шүү. -Хүү гэчихлээ. Би охин шүү дээ, эмээ гээд дахиад цангинатал хөхрөв. -Өглөө хоёулаа эрт босч хуушуур хайрна шүү. Солонгосд хүмүүс их л хүнд ажил хийдэг юм гэсэн. Аав чинь ядарч ирэх байлгүй гэж эмгэн хэлээд хөргөгч онгойлгон түрүүнийхээ авчирсан махыг гаргаж ирэн татахаар гамбанз дээр тавьлаа. Өглөө эмгэн эртээ босоод охиныг унтаж байх зуур хуушуур чимхжээ. Тэгээд гал асаах гэж зуухны өмнө бөгтөгнөн сууж баахан утаа май тавьчихав. Охин сэрснээ нүдээ нухлан өндийгөөд: -Пээ, эмээ. Дахиад бөөн утаа. Модоо жижиглээд асаагаач ээ гэж шулагналаа. -Чи л надад заана даа. Энэ муу мод нойтон юм байх даа гэж эмгэн үглээд шургуулганаас заазуур аван түлээний дөрвөн захаас цуучин баахан зомгол гаргав. Удалгүй гал чад пад хийсээр аслаа. Эмгэн зуухны тагийг аван бөөрөнд нь түшүүлээд дөрвөлж дээрээс тогоо аван гал дээр тавьлаа. Тэгээд хэд хоногийн өмнө өөх хайлуулж ширгээж авсан тосоо хийв.Шаржигнан үсчих тос руу эмгэн жаахан гурилны өөдөс чулуудаад борлоод ирэхэд нь хуушуураа хийн хайрлаа. -Эмээ, хаалгаа нээгээч ээ. Нил хиншүү гэж охиныг ханиахад эмгэн: -Хаалга нээвэл тос ширгэчихнэ ээ. Хөнжлөө нөмрөөд хэвтэж бай гэлээ. Эмгэн хуушуурнаас хэдийг аван тавган дээр тавиад үлдсэнийг нь хоолны халуун саванд чихэж хийлээ. Сая санаа нь амарсан эмгэн хаалга нээж хиншүүг гаргаад: -Хөөе, охин гуай бос, бос. Их унтвал хамаргүй болно шүү. Алив хуушуураа ид. Тэгээд хувцас хунараа сольж өмс.

Удахгүй аав чинь ирнэ гэлээ. Охин орон дээрээс бөгсөөрөө гулган газар буугаад явган ширээний өмнө хөлөө чирсээр мөлхөн очив. Охин тавагтай хуушуураас аван үзүүрээс нь хазаад амтархан зажилснаа: -Ёстой гоё гээд дээлээ солих эмээ рүүгээ харлаа. Гэнэт эмгэний тархи манасхийж суун тусав. Арай гэж доош бохирлоо. -Ёоё ёоё. Тархиар гэнэт хатгуулах чинь гэж аяархан өгүүлээд охины зулайг үнэрлэн: -Хэзээ нэгэн цагт эмээгээ үxэxээр айж болдоггүй юм шүү. Үxсэн хүнээс ердөө ч айх хэрэггүй гэлээ. -Та дандаа наадахаа ярьж байх юм. Ер нь үxнэ гэж юуг хэлдэг юм бэ? -Сэрэхгүй бөх нойрсохыг хэлж байгаа юм. Эмээ нь сэрэхгүй унтаад байвал дээлээр толгойг минь хуччихаарай. -За за. -Уг нь охиноо явахыг хараад нүд анивал хүсэл биелэхсэн. Эмгэн ор руу очин суугаад: -Аавыг чинь иртэл жаахан хажуулаадахъя гээд хэвтлээ. Охин хоёр хуушуур идчихээд: -Би цадчихлаа гэсээр ор өөд мөлхөж төмөр хөлнөөс зүүгдэн авираад эмгэний ардуур суулаа. Хаалга мэлсхийн онгойж залуу инээмсэглэсээр орж ирэн: -Сайн сууцгааж байв уу? гээд томоо гэгч цүнхээ хөлдөө чулуудлаа. Охин тэр хүн рүү бишүүрхэн хараад эмээгээ нудран: -Эмээ сэрээрэй, аав ирчихлээ гэж шивнэв. -Миний охин, эмээгийнхээ нүүрийг яагаад бүтээчихээ вэ? хэмээн залууг тэвдэнгүй хэлэхэд охин: -Эмээ сэрэхгүй бөх нойрсож байгаа. Тэгээд хэлснээр нь хучсан юм гэлээ. Залуу хормын зуур эмгэний дэргэд харайн очоод нүүрийг нь бүтээсэн дээлийг сөхлөө. Эмгэний царай цайж, уруул нь хөхөртөн аль хэдий нь амьсгал хураажээ. Залуу эмгэний чөргөр гараас атгаад нүүрэнд нь чихээ нааснаа энгэрт нь толгойгоо шаан мэгшин уйллаа. -Намайг хүлээчихгүй дээ, ээж минь гэж үглэх ажээ. Учиргүй уйлах аавыгаа хараад юуг нь ч ойлгоогүй охин “Эмээ” гээд дагаад уйлчихав.

Түргэний тэрэг ирэн залуухан эмч эмгэний цoгцoсыг үзэж наc барcан магадлагааг бичээд: -Бүрлээчийг эндээ байлгах уу, шарил хадгалах газар аваачих уу? гэж намуухан дуугарлаа. Гэрийн баруун орон дээр ноомойн суух охин эмчийн үйлдэл бүрийг нүд чавчилгүй хянамгай ажиглаж байлаа. Нүд нь улайж, бүлцийсэн залуу: -Шарил хадгалах газар гэж хэлээд тэсэлгүй гэнгэнчихэв. Арай гэж биеэ эзэмдээд охиныхоо хажууд толгойгоо тэврэн суув. Эмч гэрээс гаран удалгүй жолоочийн хамт дамнуурга барьсаар орж ирэв. Бүрлээчийн орны өмнө дугуйг нь дэлгэн тавиад залуу руу харж: -Өргөлцөхөд туслаарай гэлээ. Залуу өөрийн мэдэлгүй дахиад л гэнгэнэсээр зүүн ор руу очлоо. Бүрлээчийг зөөн тавиад дээгүүр нь цагаан даавуугаар бүтээв. Эмчийн хамт залуу дамнуургын толгой хэсгээс дамжлахад жолооч сурамгай гэгч хөлөөс нь өргөн үүд рүү алхлаа. Эмээг нь аван гэрээс гарч буй хүмүүсийг хараад охин бахиран: -Эмээ. Миний эмээг хааш нь авч явах гээд байгаа юм. Эмээ, намайг битгий орхиоч ээ гэж цурхиран уйллаа. -Эмээ нь эмнэлэгт хэвтэж байгаа юм. Хоёулаа орой эргэж очно гэж залуу хоолой чичрүүлэн хэлээд: -Миний охин, томоотой сууж байгаарай гэсээр гэрээс гаран хаалга хаалаа. Бүрлээчийг түргэний тэргэнд хийсний хойно залуу хөлөөс нь зүүгдээд чангаар мэгшив. Тэгтэл гэнэт “Эмээ” гэх хүүхдийн дуу хадав. Залуу эргэж харвал охин гэрийн хаалга тэгнэн зогсож байлаа. Тэгснээ тэнтэр тунтар алхав. Охин “Эмээ” гэж зогсолтгүй хашгирсаар гараараа түргэний тэрэг өөд занган: -Эмээ, намайг аваад яваач ээ гэж уйлсаар байх ажээ. Залуу охин өөдөө гүйн очоод тэврэн авч: -Миний охин явж байна, явж байна шүү дээ гээд цурхирлаа. Энэ үед эмгэний сүнс тэднийг тэнгэрээс харан сэтгэл нь амирлаж чанадын чанад ертөнц рүү нисэн одлоо.

2 thoughts on ““ЭМЭЭ” ӨГҮҮЛЛЭГ

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!